Dünya Ekonomik Forumu - Küresel Rekabet Raporu 2019

İsviçre’de yerleşik olan Dünya Ekonomik Forumu’nun (DEF) 2019 Küresel Rekabetçilik Raporu (KRR) yayınlanmıştır. Raporda ülkelerin rekabet gücü sıralamalarında ilk kez geçen yıl yayınlanan yeni bir endeks temel alınmaktadır. Raporda, Küresel Rekabetçilik Endeksi 4.0 (Global Competitiveness Index 4.0) adı verilen bu endeksin temel amacının, bir yandan 2008 krizinin, bir yandan da 4. Sanayi Devriminin harekete geçirdiği uzun dönemli dinamikleri rekabet gücü tanımına katmak ve böylece ekonomi politikaları için yeni bir kıyaslama aracı yaratmak olduğu vurgulanmaktadır.

4. Sanayi Devrimi’nin dört ana kavramı olan esneklik (resilience), çeviklik (agility), inovasyon ekosistemleri (innovation ecosystems) ve insan odaklı yaklaşım (human centric approach) kavramları doğrultusunda 12 yeni bileşen kullanılmıştır. Yeni endekste kullanılan bileşenler ile önceki yılların bileşenleri aşağıdaki tabloda karşılaştırılmaktadır.

Tabloda da görüldüğü gibi bazı bileşenlerin isimleri değişmemiş gibi gözükse de, raporda daha önceki senelerde kullanılmış endekslerle KRE 4.0 arasında önemli kavramsal ve yöntemsel farkların bulunduğu vurgulanmıştır. Bunun yanı sıra geçen senelerde farklı ülke kategorileri için bileşenlere farklı ağırlıklar kullanılmış iken, bu sene tüm ülkeler için aynı ağırlıklar kullanılmıştır. Bu nedenle bu seneki endeks sonuçlarının geçen seneler ile karşılaştırılması mümkün değildir. Ancak, 2017 yılı KRR’nin hazırlanmasında kullanılan veriler yeni endeks içinde yeniden yorumlanarak (‘backcasting’) geriye dönük olarak sadece 2017 yılı için KRE 4.0 hesaplanmıştır.  Dolayısıyla KRE 4.0 sadece 2017, 2018 ve 2019 yılları için mevcuttur.

Raporda vurgulanan temel bulgular şunlardır:

1. Rekabetçilik ülkeler arasında sıfır toplamlı oyun değildir. Her ülke eşzamanlı olarak rekabetçiliğe erişebilir.

2.Global ekonomi, küresel verimliliği arttırmaya yönelik önemlerin alınmadığı bir kaybolmuş on yıldan sonra, yeni bir küresel yavaşlamaya karşı hazırlıklı değildir.

3. Politika yapıcıları, verimliliği arttırmak için parasal politikaların ötesinde başka politikalara, yatırımlara ve özendirimlere bakmak zorundadır.

4. Ekonomik büyümesi duraklamış gelişmiş ülkelerde büyümenin yeniden başlaması için yatırımlara yönelik canlandırıcı önlemler uygun olacaktır.

5. Teknoloji ile beşer sermaye yatırımları arasında bir denge tutturmak verimliliğin artması için kritik öneme sahip olacaktır.

6. Yatırımları beşeri sermayeye yönlendiren, kurumları, inovasyon kapasitesini, iş dinamizmini geliştiren ekonomiler, verimliliği canlandırmak ve küresel yavaşlamaya direnmek için fazla şansa sahip olacaktır.

7.  Mevcut durumda ülkeler arasında rekabetçilik bakımından büyük uçurumlar vardır ve bu uçurumların daha da büyüme riski yüksektir.

8. Güçlü inovasyon kabiliyetine sahip birçok ekonominin yetenek tabanını ve işgücü piyasasının işleyişini geliştirmesi gerekmektedir

9. Az gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomilerin kırılgan ekonomik temelleri onları şoklara karşı savunmasız hale getirmiştir.

2019 Küresel Rekabetçilik Raporu’nun rekabet gücü sıralamasında yer alan 141 ülke arasında ilk üç sırayı bu sene Singapur, ABD ve Hong Kong aldı. Rekabet gücü sıralamasındaki ilk 10 ülke ise aşağıdaki gibidir:

KRE 4.0’a göre 1. sırayı 2019 için Singapur almıştır.

İlk 10’a giren diğer G20 ekonomileri, ABD (2. sırada), Japonya (6. Sırada olup bir basamak gerilemiştir), Almanya (7. sırada), İngiltere (9. Sırada olup bir basamak gerilemiştir) iken, Arjantin (83. Sırada) G20 ülkeleri arasında en düşük sıradadır. ABD bir sıra geri gitmesine rağmen, inovasyon merkezi olmaya devam etmektedir ve iş dünyasının dinamizmi sıralamasında birinci, ve İnovasyon Kabiliyeti sıralamasında ikinci sıradadır.

Hong Kong ise 2018 sıralamasına göre dört basamak ilerleyerek 3. sıraya oturmuştur. Bu Hong Kong’u en büyük 10 ekonomi arasından en fazla ilerleme gösteren ekonomi yapmıştır.

BRICS ülkelerinden en yüksek sıralamayı geçen seneki yerini koruyarak 28. sıraya yerleşen Çin almıştır. Rusya geçen sene olduğu gibi 43. Sırada yerini korumuş, Brezilya ise 1 basamak yükselerek 71. sıraya yerleşmiştir. Hindistan 2018’deki sıralamasından ciddi bir düşüş yaşayarak 10 basamak gerileyerek 68. sırada yer almıştır. Güney Afrika ise 7 basamak ilerleyerek 60. sıraya oturmuştur.

Türkiye Değerlendirmesi:

Raporda Türkiye ile ilgili değerlendirmeye gelince, raporda Türkiye’nin 2019 itibariyle, kişi başına düşen 9346,2 ABD dolarlık bir gelire, Türkiye’nin GSYİH’sinin dünya toplamında %1,70’lik bir paya sahip olduğu hatırlatılmaktadır.

2019 dönemi Küresel Rekabetçilik Endeksi hesaplamalarına göre, Türkiye 141 ülke arasından 2018’de olduğu gibi 61. sırada yerini korumuştur.  Göreceli olarak Türkiye’nin iyi performans gösterdiği bileşenler Bilgi ve İletişim Teknolojileri (57,8 puan), altyapı (74,3 puan), İşgücü Piyasası (52,9 puan). Türkiye, 12 bileşenin 11’inde Avrupa ve Kuzey Amerika ortalamasının gerisindedir. İleri olduğu bileşen 13. sırada olduğu pazar büyüklüğü bileşenidir.

İşgücü Piyasasına bileşeninde küçük ancak önemli iyileşmeler olduğu vurgulanmaktadır: ; yabancı işçi çalıştırma kolaylığı (63. Sırada), işçi hakları (109. Sırada), kadınların işgücü piyasasına katılımı (112. Sırada) bileşenleri gibi.

Türkiye makroekonomik ortam bileşeninde 61.3 puanla 129. sırada olup ciddi bir düşüş yaşadığı görülmektedir. 

Aşağıdaki tablo, Küresel Rekabetçilik Endeksi’nin hesaplanmasında kullanılan ana bileşenlerde Türkiye’nin yerini göstermektedir.